ปรัชญาการศึกษา

คำถามทบทวน
1. การจัดการศึกษาที่ไม่มีปรัชญาเป็นแนวทางท่านเห็นด้วยหรือไม่อย่างไร จงอธิบาย
ตอบ ไม่เห็นด้วย เพราะ ปรัชญาจะเป็นตัวที่ทำให้การจักการศึกษาเกิดประโยชน์และประสิทธิภาพเนื่องจากปรัชญาเป็นวิชาที่ต้องแสวงหาความรู้และค้นพบความจริง หากการจัดการศึกษาไม่มีปรัชญาก็เปรียบเสมือนกับการไม่มีการหาความรู้ไม่มีการค้นพบความจริง ซึ่งการจัดการศึกษาควรจะมีปรัชญาเป็นแนวทาง

2. ปรัชญากับการศึกษาท่านคิดว่ามีความสัมพันธ์กันอย่างไร จงอธิบาย
ตอบ ปรัชญากับการศึกษามีความสัมพันธ์กันตรงที่เป็นองค์ความรู้ที่เป็นจริงและจะทำให้การศึกษามีการพัฒนา

3. จงวิเคราะห์การจัดการศึกษาของโรงเรียนหรือหน่วยงานที่เกี่ยวกับ หลักสูตร การจัดเรียนการสอน และการบริการทางการศึกษา ว่ามีเรื่องอะไรบ้างที่ดำเนินการตามแนวคิดการศึกษาของปรัชญาจิตนิยม วัตถุนิยม ประสบการณ์นิยม อัตภาวนิยม
ตอบ ปรัชญาจิตนิยม เรื่อง การจัดกิจกรรมทางด้านดนตรีให้ผู้เรียน ปรัชญาวัตถุนิยม เรื่อง จัดให้ผู้เรียนเรียนรู้และคุ้นเคยกับสรรพสิ่งธรรมชาติ ส่งเสริมให้ผู้เรียนเข้าถึงธรรมชาติของสิ่งแวดล้อมโดยจักกิจกรรมอาศัยกฎธรรมชาติเป็นหลัก ประสบการณ์นิยม เรื่อง การที่โรงเรียนเน้นสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อผู้เรียน
อัตภาวนิยม เรื่อง การให้ผู้เรียนเลือกกิจกรรมชุมนุมตามอิสระ

4. จงบอกหลักการของปรัชญากลุ่มอนุรักษ์นิยมคือ สารัตถนิยม และนิรันตรนิยมเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร
ตอบ เหมือนกัน เพราะ เชื่อว่าหลักการยอมถูกต้องเสมอ เชื่อในคุณงามความดีอันสูงสุดที่ไม่เปลี่ยนแปลง

5. จงบอกหลักการของปรัชญากลุ่มกลุ่มเสรีนิยม (liber view) คือ พิพัฒนาการนิยม (progressive) และปฏิรูปนิยม (reconstructionism) เหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร
ตอบ ต่างกัน คือ พิพัฒนาการนิยมมุ่งพัฒนาบุคลิกภาพของเด็กด้านร่างกายอารมณ์สังคม
และสติปัญญาของเด็กปฏิรูปนิยมการเรียนรู้ที่มีค่าต่อเมื่อได้ลงมือปฏิบัติจริงในชีวิตจริงของผู้เรียน

6. จงอธิบายว่า ความดี ความงาม เป็นสิ่งที่วัดได้หรือไม่ จงอธิบาย
ตอบ  ความดี ความงาม เป็นสิ่งที่วัดได้โดยใช้จารีตประเพณี ข้อควรปฏิบัติในสังคมเป็นตัววัดว่าเป็นอย่างไร

7. จงเขียนเรียงความเรื่อง โลกทัศน์ของข้าพเจ้าที่มีต่ออาชีพครู
ตอบ  ครูเป็นอาชีพที่มีเกียรติมีความความสำคัญมากอย่างหนึ่งในสังคมเนื่องจากครูคือผู้สร้างคนให้เป็นคนที่มีความรู้ ความสามารถ ความเข้าใจ ความมีวินัย ความเสียสละ ไม่มีใครที่จะใช้ชีวิตให้ประสบความสำเร็จโดยที่ไม่มีใครสอน หรือให้คำปรึกษาดังนั้นอาชีพครูจึงเป็นอาชีพที่ข้าพเจ้าใฝ่ฝันว่าวันหนึ่งจะได้มีโอกาสทำหน้าที่ของครูให้ดีที่สุด

8. ท่านคิดว่าปรัชญาตะวันตกที่เหมาะสมใช้เป็นแนวทางการจัดการศึกษาของไทยมากที่สุด จงอธิบาย
ตอบ ปรัชญาปฏิรูปนิยม เพราะว่าเป็นปรัชญาที่มุ่งไปสู่การปฏิบัติและการพัฒนาส่งเสริมให้โรงเรียนมีบทบาทในการปฏิรูปสังคมเพื่อใช้การศึกษาเป็นปัจจัยในการสร้างสังคมใหม่ให้มีความเสมอภาคและมีความเป็นธรรม

9. ท่านคิดว่า พุทธปรัชญาจะมาพัฒนาการศึกษาของไทยได้หรือไม่ จงอธิบาย
ตอบ ได้ เพราะ พุทธปรัชญาจะช่วยสอนในเรื่องของการใช่ชีวิตอยู่ในความไม่ประมาท รู้จักคิด รู้จักวิเคราะห์ และรู้จักผิดชอบชั่วดี ช่วยขัดเกลาจิตใจและคุณธรรม

10. ท่านคิดว่าปรัชญาที่จัดการเรียนการสอนโดยยึดผู้เรียนเป็นสำคัญ จงบอกชื่อและอธิบายการจัดการสอนที่ยึดเป็นผู้เรียนเป็นสำคัญ มีวิธีการจัดอย่างไร อธิบายยกตัวอย่าง
ตอบ ปรัชญาปฏิรูปนิยม (reconstructionism) เชื่อว่าการเรียนรู้ที่มีค่าต่อเมื่อได้ลงมือปฏิบัติจริงในชีวิตจริงของผู้เรียนส่วนการจัดการเรียนการสอนหลักการเชื่อว่า “หนทางปฏิรูปเพื่อสร้างวัฒนธรรมใหม่”(reconstructive road to culture) ยึดถือการศึกษาเพื่อปฏิรูปสังคม เป็นสำคัญ

ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการศึกษา

คำถามท้ายหน่วยการเรีียนรู้ที่1

1. จงประมวลความหมายของคำว่า “การศึกษา” 5 นิยาม
ตอบ ความหมายของการศึกษาตามทรรศนะนักการศึกษาไทย
             1.วิทยากร เชียงกูล (2543) กล่าวว่า การศึกษาคือ กระบวนการเรียนรู้ตลอดชีวิตของคนในสังคม     ความรู้ ความเชื่อ ค่านิยม ที่ถ่ายทอดผ่านระบบการศึกษาผ่านสื่อมวลชน และสภาพแวดล้อมอื่น ๆ ของสังคม มีอิทธิพลต่อการเรียนรู้ และพฤติกรรมของประชาชน การศึกษามีผลกระทบต่อสังคม และขณะเดียวกันการพัฒนาสังคมก็มีผลกระทบต่อการศึกษาด้วย
             2.พนม พงษ์ไพบูลย์ (2531, 73) กล่าวว่า การศึกษามีความสำคัญ 3 ประเด็นคือ
                 (1) สร้างคนดีให้สังคม
                 (2) กระบวนการทำให้คนฉลาด
                 (3) ทำให้คนนำความรู้ไปใช้ประกอบอาชีพได้
             3. ประเวศ วะสี (2532) กล่าวว่า การศึกษาเป็นกระบวนการพัฒนาศักยภาพของมนุษย์อย่างต่อเนื่องและทุกรูปแบบ และรวมถึงการศึกษานอกระบบโรงเรียน
            4. ม.ล. ปิ่นมาลากุล การศึกษาเป็นเครื่องหมายที่ทำให้เกิดความงอกงามในตัวบุคคล
            5. ดร. สาโช บัวศรี การศึกษาหมายถึงการพัฒนาบุคคลและสังคมที่ทำให้คนได้มีการเรียนรู้และพัฒนาไปสู่ความเป็นสมาชิกที่ดีของสังคม
        ความหมายของการศึกษาตามทรรศนะนักปรัชญาและนักการศึกษาโลกตะวันตก
           1. จอห์น ดิวอี้ (Dewey, 1965, 191) เป็นนักปรัชญา นักจิตวิทยา และนักการศึกษา ชาวอเมริกัน ตามแนวคิดของดิ้วอี้ ซึ่งสามารถสรุปได้ 4 ประเด็นคือ
(1) การศึกษา คือ ชีวิต (Education is life)
(2) การศึกษา คือ ความเจริญงอกงาม (Education is growth)
 (3) การศึกษา คือ การจัดประสบการณ์ใหม่ (Education is organizing for experience)
 (4) การศึกษา คือ กระบวนการ ทางสังคม (Education is social process)
           2. ซูลท์ (Schultz, 1969, 8) นักเศรษฐศาสตร์ ได้กล่าวว่า การศึกษาคือ การลงทุนอย่างหนึ่งของมนุษย์เพราะการศึกษาทำให้มนุษย์ได้รับการพัฒนาทุก ๆ ด้าน ทำให้เป็นผู้รู้จักคิดรู้จักรับผิดชอบ สามารถเลือกบริโภคได้อย่างฉลาดทำให้เกิดคุ้มค่าตามที่ต้องการ
          3. สปินด์เลอร์ (Spindler, 1964, 58) นักมนุษยวิทยา กล่าวว่า การศึกษา หมายถึง กระบวนการถ่ายทอดวัฒนธรรม จะเป็นการมุ่งเน้นให้แต่ละคนมีความเป็นตัวของตัวเองในทุก ๆ
ด้าน ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์และสังคม

2. คำว่า การศึกษา คือ กระบวนการเรียนรู้ ท่านเห็นด้วยหรือไม่อย่างไร จงอธิบาย
ตอบ เห็นด้วย เพราะการศึกษาจำเป็นต้องผ่านกระบวนการกาารเรียนรู้ต่างๆจึงจะได้มาซึ่งความรู้ ความเข้าใจในการศึกษาเรื่องนั้นๆ

3. ในฐานะที่ท่านเป็นนักศึกษาวิชาชีพครู จงให้นิยามการศึกษาตามคิดเห็นของท่าน
ตอบ การศึกษาตามคิดเห็นของฉัน หมายถึง การเรียนรู้ที่ไม่มีที่สิ้นสุดและไร้ขอบเขต ไม่ว่าจะเป็นเรื่องใดๆก็ตามที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันหรือเรื่องที่อยู่รอบๆตัว

4. ความมุ่งหมายทั่วไปและความมุ่งหมายเฉพาะเหมือนหรือต่างกันอย่างไร
ตอบ แตกต่างกัน เพราะความมุ่งหมายทั่วไป เป็นความมุ่งหมายที่กล่าวอย่างกว้าง ๆ และครอบคลุมทั้งหมด เช่น ความมุ่งหมายตามแผนการศึกษาแห่งชาติ แผนพัฒนาการศึกษาแห่งชาติ เป็นต้น
ส่วนความมุ่งหมายเฉพาะ เป็นความมุ่งหมายที่แยกย่อยมาจากความมุ่งหมายทั่วไปเป็นเฉพาะเรื่อง

5. ความมุ่งหมายคืออะไร ความมุ่งหมายการศึกษาระดับชาติ ความมุ่งหมายการศึกษา แต่ละระดับ ความมุ่งหมายระดับหลักสูตร และความมุ่งหมายระดับหมวด และความมุ่งหมายระดับการสอน มีความสัมพันธ์หรือแตกต่างกันอย่างไร
ตอบ ความมุ่งหมายของการศึกษา เป็นแนวทางหรือจุดหมายที่สำคัญ ที่จะนำไปสู่ความสำเร็จได้อย่างถูกต้อง ความมุ่งหมายการศึกษาทุกระดับจะต้องมีความสอดคล้องเชื่อมโยงกันเพื่อให้บรรลุผลตามที่ต้องการ

6. องค์ประกอบที่ใช้กำหนดความมุ่งหมายของการศึกษามีอะไรบ้าง จงอธิบาย
ตอบ 1.ปรัชญาการศึกษา เป็นแนวทางที่กำหนดตามความมุ่งหมาย และกำหนดทิศทางให้การศึกษาดำเนินการไปในแนวทางของปรัชญานี้
         2. จิตวิทยาการศึกษา คำนึงถึงผู้เรียนเกี่ยวกับความเจริญเติบโตและพัฒนาการของผู้เรียน กระบวนการเรียน การแนะแนว การกำหนดความมุ่งหมายของการศึกษานำไปสู่พัฒนาการของผู้เรียน วิธีวัดคุณค่า เพื่อกำหนดความมุ่งหมายให้สอดคล้องกับความต้องการดังกล่าว
         3. การจัดการศึกษาเพื่อตอบสนองความต้องการของสังคม สืบสานวัฒนธรรม ปกครองระบอบประชาธิปไตย ความมุ่งหมายของการศึกษาเพื่อให้บุคคลสามารถปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อม และการดำเนินชีวิตของตนเองให้เข้ากับสภาพสังคมปัจจุบัน ซึ่งความมุ่งหมายจะต้องนำแนวคิดเหล่านี้ มากำหนดเป็นความมุ่งหมายไว้ได้ดังกล่าว
        4. บริบทของชุมชน รวมทั้งฐานะทางเศรษฐกิจของคนในชุมชน แหล่งวิทยากรในชุมชน ซึ่งการดำเนินการศึกษา อาศัยคนในชุมชน แหล่งเรียนรู้ ทรัพยากรในท้องถิ่น นำมาใช้ประโยชน์ ความมุ่งหมายจำเป็นต้องนำสิ่งที่กล่าวถึงมากำหนดเป็นความมุ่งหมายของการศึกษา
        5. ต่างประเทศที่มีความสัมพันธ์กัน เป็นวิธีที่ทำให้ทราบว่า การจัดการศึกษาของประเทศต่าง ๆ มีผลกระทบต่อการพัฒนาประเทศเรา เช่น การเปิดเสรีสมาคมอาเซียน จะมีผลกระทบต่อการศึกษาเราจำเป็นต้องวิเคราะห์สภาพสังคมบริบทของเราและของประเทศในกลุ่มสมาคมอาเซียน แล้วนำมากำหนดเป็นจุดมุ่งหมายให้สอดคล้องกัน
        6. เทคโนโลยี เป็นผลทำให้การจัดการศึกษาสะดวกและเป็นไปอย่างรวดเร็ว เปิดโลกการติดต่อสื่อสารได้ทุกมุมของโลก จะต้องนำหลักการทางวิทยาศาสตร์มาประดิษฐ์เป็นเครื่องมือ เครื่องใช้วัสดุอุปกรณ์การสอนหลากหลาย การกำหนดเทคโนโลยีที่เหมาะสมมาประกอบกับความสะดวกรวดเร็วทันต่อสถานการณ์ปัจจุบัน

7. ทำไมการจัดการศึกษาไทยสมัยต่าง ๆ จึงต้องกำหนดความมุ่งหมายการศึกษา ที่จะบ่งบอกความเป็นมาของการศึกษาไทยได้หรือไม่อย่างไร จงอธิบาย
ตอบ การจัดการศึกษาไทยสมัยต่าง ๆ จะต้องกำหนดความมุ่งหมายการศึกษา เพื่อที่จะบ่งบอกความเป็นมาของการศึกษาไทยได้ในทุก ๆ ด้าน มีคุณธรรมจริยธรรมที่ดีงาม และวัฒนธรรม รวมทั้งนำภูมิปัญญาไทย นำมาใช้พัฒนาตนเองไปสู่ระดับสากล

8. ในฐานะท่านเป็นนักศึกษาวิชาชีพครู ท่านคิดว่าการศึกษามีความสำคัญต่อประเทศอย่างไร จงอธิบาย
ตอบ การศึกษามีความสำคัญต่อประเทศเป็นอย่างมากทั้งในด้านของการพัฒนาประเทศให้เจริญก้าวหน้าทั้งด้านของความรู้ คุณธรรม จริยธรรม ควบคู่กันไป

9. แนวคิดพุทธทาสภิกขุ ได้กล่าวว่า การศึกษาเพื่อมนุษย์จะมีโอกาสได้สิ่งที่ดีที่สุด สิ่งที่มนุษย์ควรจะได้โดยการทำลายซึ่งสัญชาตญาณอย่างสัตว์ แล้วมีการประพฤติกระทำอย่างมนุษย์ที่มีจิตใจสูงโดยสมบูรณ์ และสิ่งที่ดีที่สุดตามหลักศาสนาพุทธที่ว่า กินอยู่อย่างพอดี อย่ากินส่วนเกินอย่าใช้ส่วนเกินเพื่อจะให้เป็นไปได้อะไรอีกอันหนึ่งซึ่งสูงสุดเรียกว่า “บรมธรรม” และการศึกษา เพื่อธรรมาธิปไตยและเป็นเรื่องคนมีปัญญา ต้องมีปัญญาแท้จริงสูงสุด เห็นด้วยหรือไม่อย่างไร จงอธิบาย
ตอบ เห็นด้วย เพราะ การศึกษาหาความรู้จะทำให้เราค้นพบสิ่งที่ควรประพฤติปฏิบัติความพอดีของชีวิต ทำให้เราดำเนินชีวิตได้ด้วยปัญญา

10. แนวคิดของนักการศึกษาไทยที่ท่านชอบมากที่สุด 1 ท่าน แสดงทัศนะของท่านต่อแนวความคิดการจัดการศึกษาของไทย
ตอบ วิทยากร เชียรกูล เพราะ การศึกษาเป็นการเรียนรู้ของคนในทุกๆด้านผ่านสื่อต่างๆ

บอกเล่าเรื่องตนเองพอสังเขป

 ให้นักศึกษาเล่าเรื่องตนเองพอสังเขปในประเด็น

1.ปรัชญาชีวิต
ตอบ  ทำตอนนี้ให้ดีที่สุดเพื่อที่อนาคตเราจะไม่เสียใจกับสิ่งที่เราทำไว้

2.การศึกษา
ตอบ   อนุบาล1 โรงเรียนวัดกะโสม
          ประถมศึกษาปีที่1-2 โรงเรียนกาญจนศึกษา
          ประถมศึกษาปีที่3-6 โรงเรียนบ้านวังยวน
          มัธยมคึกษา โรงเรียน รัษฎา
3.ทำไมจึงอยากเรียนครู
ตอบ รู้สึกว่ามีความสุขทุกครั้งที่ได้สอนให้เพื่อนหรือคนอื่นๆได้รู้ในสิ่งที่เขาไม่รู้เหมือนเวลาที่ติวให้เพื่อนก่อนสอบแล้วเขาสอบผ่าน เข้าใจ ทำได้ในสิ่งที่เราสอนเราแนะนำมันมีความสุข ทำให้เรารู้สึกว่าอยากให้ความรู้อย่างนี้กับคนอื่นไปเรื่อยๆเท่าที่เราจะทำได้ แต่ก่อนที่เราจะให้ความรู้คนอื่นเราจำเป็นต้องเรียนรู้ในสิ่งที่ถูกต้องเพื่อที่เราจะถ่ายทอดสิ่งที่ดีและถูกต้องต่อไป และคิดว่าอาชีพครูเป็นอาชีพที่มีความจำเป็นอย่างยิ่งเพราะครูคือคนที่จะสร้างคนอีกมากมาย ด้วยเหตุทั้งหมดนี้จึงทำให้ฉันอยากเรียนครู
4.สิ่งที่อยากทำในอนาคต
ตอบ จะทำให้ลูกศิษย์ของเราในอนาคตมีความรู้ ความสามารถ คุณธรรม จริยธรรม และทำตัวเป็นประโยชน์ต่อสังคมให้ได้มากที่สุดและอยากไปเป็นครูที่ที่ขาดแคลนบุคลากรในการสอน ขอแค่มีเด็กสักคนที่อยากเรียนหากมีโอกาสจะไม่ลังเลที่จะไปที่นั้น
5.สิ่งที่ชอบและไม่ชอบ
ตอบ สิ่งที่ชอบ ความรู้สึกและเรื่องราวดีดีที่เกิดขึ้นในชวิต
        สิ่งที่ไม่ชอบ ความรู้สึกค้างคา ไม่ชัดเจน